| Coenhaven - Coenhavenweg infrafoto@ laatste aanvullingen: 14 februari 2024
infra emplacement Coenhaven
| Het vijfsporige emplacement Coenhaven wordt vanaf het basisemplacement bereikt via emplacement Nieuwe Hemweg (omlopen) en de Vlothavenweg. De Coenhaven is in 1933 gegraven; het is niet bekend wanneer het spooremplacement is aangelegd, maar dat moet snel daarna geweest zijn. Vooral in het eind van de jaren 1950 moet hier een druk spoorverkeer geweest zijn.
|
In 1958 zag de Coenhaven er van oost (rechts) naar west als volgt uit: een strook land met de fosfaatfabriek (drie sporen), Havenkom F, Pier Europa (drie sporen), Havenkom E, Pier Azië (drie sporen), Havenkom D, Pier Australië (één spoor), Havenkom C, Pier Afrika (drie sporen), Havenkom B, Pier Amerika (drie sporen), Havenkom A, Westerhoofd (vijf sporen). Zes emplacementssporen en 21 raccordementssporen, dat moet een heel gekrioel zijn geweest. Tussen het Westerhoofd en de Petroleumhaven werd later nog de smalle Schroothaven gegraven. Door allerlei verbouwingen en de aanleg en verbreding van het Coentunneltracé zijn er nu (2024) nog drie havenkommen en twee pieren over.
| De laatste jaren leidde de Coenhaven een noodlijdend bestaan. In het voorjaar van 2017 werd het emplacement geheel vernieuwd. Daarna is er nog een enkele steenslagtrein gesignaleerd. Wat in de beschrijvingen hierna opvalt, is dat ProRail de sporen in het Coenhavengebied uitstekend onderhoudt, terwijl het er tegelijkertijd op lijkt dat het infrabedrijf zijn best doet om het gebruik ervan zo veel mogelijk tegen te gaan.
De politiek heeft beslist dat het Coenhaven- en Vlothavengebied vanaf 2040 wordt getransformeerd naar een nieuwe woonwijk Haven-Stad. Het emplacement zal dus worden opgeheven, maar dat zal weinig problemen opleveren omdat het spoorvervoer feitelijk al beëindigd is. Alleen de bedrijven aan de Petroleumhaven zoals Eurotank, Alkion (voorheen Humber) en Mondo Minerals willen, al hebben ze al jaren geen trein meer gezien, toch hun spooraansluiting behouden (nu loopt die van het Coenhaven-emplacement onder de A10 door). Eurotank overweegt zelfs volgens Port of Amsterdam het spoorvervoer rond 2024 weer op te starten. Om te voorkomen dat deze bedrijven door de sluiting van het Coenhavenemplacement afgesloten raken is het idee ontstaan om ten westen van de A10 vanaf emplacement Westhaven een nieuwe spoorlijn aan te leggen. De toekomst zal uitwijzen of dat plan ook werkelijkheid gaat worden.
| 2 maart 1992 - foto Emiel de Block In 1992 was er een levendig en gevarieerd vervoer op het Coenhaven-emplacement.
| 28 december 2005 In 2005 was er nog steeds veel te doen op de Coenhaven: graanwagens naar Cargill/Igma, ketelwagens met olie van Europoint. De Humber en Kemira werden nog wel eens bediend, en er werd inframaterieel gestald. Op deze koude dag in 2005 is de wisselstraat echter nog niet niet bereden. (foto richting oost).
| 28 december 2005 (foto richting west) Linksaf ligt de aansluiting vanaf de Vlothavenweg, het toegangsspoor tot de Coenhaven. Rechtdoor loopt het spoor onder de A10 door naar Europoint en De Humber aan de Petroleumhaven.
| 28 december 2005 Blik eveneens richting west. Drie sporen staan vol met graanwagens (zonnebloempitten) voor Igma (dat achter de fotograaf ligt).
| 28 december 2005 Ondanks de lage temperatuur heeft een onderhoudsploeg zojuist een railbreuk gerepareerd.
| 28 december 2005 Op een kopspoor staat een rijtje kiepwagens type Fas van On Rail.
| 28 december 2005 Op een ander kopspoortje staat een (waarschijnlijk defecte) ketelwagen van de SBB voor het Avia-vervoer van olie vanaf Europoint.
| 30 juli 2009 In de zomer van 2009 is alle vervoer op het emplacement Coenhaven beëindigd. Er wordt alleen nog wat inframaterieel geparkeerd. Links bij de "S" buigt het al begroeide spoor af naar Kemira Eggerding. Helemaal links achteraan buigt het spoor naar links naar Cargill.
| 4 november 2009 En zo ziet het er in de winter van 2009 uit: vol met grindwagens. Er is één lichtpuntje: het olievervoer bij Eurotank (voorheen Europoint) is weer opgestart; de treinen komen op het vrije spoor binnen en steken dan terug via het spoor op de voorgrond.
| 11 februari 2015 De sporensituatie is zes jaar later nog volstrekt ongewijzigd. Het graanvervoer van Igma is weer uit de as herrezen.
| 11 februari 2015 Dit bord staat bij het (al lang gesloten) spoor naar Kemira/Eggerding; de treindienstleiding is vanaf deze plek al zeker 15 jaar niet meer gebeld.
| 26 april 2017 Twee jaar later en niets veranderd. Er is alleen geen vervoer meer.
| 26 april 2017 Alles ligt er puik bij. Er kan zo een trein komen, maar helaas.
| 27 juni 2017 foto Bert Gortemaker ©
Maar ProRail denkt er anders over. Na maanden zonder treinen verschijnt er in juni 2017 plotseling een grote werkploeg van BAM met diverse machines. Het Coenhaven-emplacement wordt, inclusief de toevoerroute, compleet vernieuwd. Dit valt onder 'normaal onderhoud'; de grote vraag blijft: zouden er weer treinen gaan rijden? Maar ook, waarom laat ProRail deze werkzaamheden uitvoeren? Goed voor de werkgelegenheid, maar wat kost het?
| 27 juni 2017 foto Bert Gortemaker ©
| 27 juni 2017 foto Bert Gortemaker ©
| 14 oktober 2017 Alle wisselstellers zijn weer op hun oude plaats teruggezet, een deel van de sporen, de ballast en de dwarsliggers is vervangen. Het spoor naar de vroegere tweede aansluiting van Eggerding is weggehaald, het lag links op het omgewoelde tracé. En nu maar wachten op de volgende trein.
| 4 januari 2019 In 14 maanden is er bepaald niet veel veranderd. Een trein lijkt er niet geweest. De sporenlay-out is in vergelijking met de situatie in 1992 (zie eerste foto) niet gewijzigd.
| 15 september 2022 Ook in 2022 is het emplacement Coenhaven nog ongewijzigd en ligt het er keurig bij. Dit is een blik in westelijke richting.
| 15 september 2022 En dit is een blik in oostelijke richting. Er is slechts één probleem: er rijdt geen trein meer.
| 2024 De situatie is ongewijzigd. De Coenhaven lijkt al klaar te zijn voor afbraak ten behoeve van de nieuwe stadsuitbreiding Haven-Stad |
In het volgende bekijken we tegen de klok in de verschillende bedrijfsaansluitingen rond emplacement Coenhaven. |
infra Igma/Bunge | 28 december 2005 Hoewel de naam Cargill op de silo prijkt, zien we hier rechts de aansluiting naar het graanoverslagbedrijf Igma. De spooraansluiting van het bedrijf komt vanaf het Coenhavenemplacement, de havenfaciliteiten bevinden zich aan de andere kant, aan de Vlothaven.
| 29 juli 2009 De stoomuitstoot weet de naam van het bedrijf te verdoezelen; Igma is een dochter-onderneming van het Amerikaanse Cargill.
| In 2016 vindt het laatste graanvervoer plaats. In dat jaar wordt Igma/Cargill overgenomen door Bunge. "De Amerikaanse graangigant Bunge mag van de Europese Commissie twee onderdelen van het eveneens Amerikaanse landbouwconcern Cargill overnemen. Een daarvan betreft een raffinage-onderdeel van oliehoudende zaden in de haven van Amsterdam" (NU.nl, 7/2/2017)
| 14 oktober 2017 Wissel 43 verbindt emplacement Coenhaven met het raccordement van Igma (links achter).
| Hier is wel iets heel bijzonders aan de hand. De toegang tot het onlangs gerenoveerde en er dus piekfijn bijliggende Coenhavenemplacement is afgesloten. De Bemo (zie Igma) kan Igma niet eens meer verlaten. Op het bordje in de struiken staat "Begin beheergebied Prorail". Het aansluitspoor is niet vernieuwd en er is een sluitsein geplaatst. Verbiedt ProRail nu Igma de toegang tot het vernieuwde emplacement?
|
| Het fabrieksspoor van Igma kruist een aanvoerweg.
| Hier kwamen dus regelmatig graantreinen binnen. Naar verluidt is het indoorspoor inmiddels (2019) geasfalteerd. Lees verder: Igma
| 15 september 2022 Hoe is de situatie in 2022? De aansluiting ligt er nog steeds, maar is wel overwoekerd.
| Vanaf Igma gezien is de begroeiing nog duidelijker: het spoor is onberijdbaar.
| Het straatspoor naar de loods ligt er nog onveranderd.
| En ook het sluitsein is er nog: uitrijden is verboden. Het is de vraag of de loc van Igma nog binnen staat.
|
infra Cargill | 28 december 2005 De aansluiting van Cargill (vervoer o.a. van sojaschroot) bestaat uit een dubbel kadespoor via een grote boog verbonden met het uiteinde van de Coenhavenemplacement. Het vervoer is hier in 2006 gestopt, het spoor is in 2011 opgebroken.
|
openbare losweg (v/h infra Peelen Forest Terminal )/ Pier Azië | 04 november 2009 De derde aansluiting loopt met een onbewaakte overweg over de Coenhavenweg de Peelen Forest Terminal (sinds enkele jaren: Cotterel) op Pier Azië waar voorheen per trein soms rollen papier werden aangevoerd. De laatste trein reed lang geleden, zoals ook de foto aantoont. Dat moet in 2007 geweest zijn.
| 11 februari 2015 De situatie is in zes jaar niet gewijzigd.
| 04 november 2009 Op het terrein van Peelen liggen twee lange kadesporen.
| De loodsen van Peelen zijn na 2007 overgenomen door Cotterel, dat ook alweer jaren geleden vertrokken is. Bij de vernieuwing van het Coenhavenemplacement in 2017 is deze aansluiting naar Pier Azië behouden gebleven.
| 14 oktober 2017 Zoek de verschillen. Nog steeds is er niets veranderd.
| Het aansluitwissel is wel netjes vernieuwd, nieuwe betonnen dwarsliggers zijn geplaatst. Het spoor kan nog decennia lang mee.
| 14 oktober 2017 Waarschuwingsborden zijn geplaatst, een nieuw fietspad met mooi overpad is voor de fietsers gecreëerd; er is alleen één probleem: de toegang tot het emplacement is afgesloten. Nu stond er toch al geen trein op de kade, maar er kan er dus ook niet een naar toe. Waarom is dan toch zoveel vernieuwd? Zou iemand nog de verwachting hebben, dat na tien jaar hier het railvervoer weer wordt opgestart?
| 7 januari 2021 ©Niels Vermeulen. Toch is het onmogelijke gebeurd: in 2021 zijn op Pier Azië enkele ballastwagens voor Railpro beladen. Op deze foto staat Railproloc 607 op Pier Aizië met een lange rij ballastwagens.
| 15 september 2022 Na enkele treinen was het alweer voorbij. Sindsdien ligt het spoor er verlaten bij.
|
infra Pier Afrika | De vierde aansluiting was die op Pier Afrika (geen foto). Het spoor is in 2000 opgebroken. |
Infra Kemira Eggerding / Eggerding I | 28 december 2005 De vijfde aansluiting, naar Eggerding & Co is een dubbele, zoals te zien is rechts op de foto. Het spoor in het midden van de foto buigt in de verte naar rechts, dat is de zesde aansluiting, ook naar Eggerding.
| 29 december 2005 Alleen het rechterspoor kan nog gebruikt worden. Op de achtergrond staan nog de installaties van Kemira.
| 04 november 2009 De situatie is ongewijzigd in vergelijking met 2005. In 2009 werd er wel nog voor het laatst cacao op de trein gezet.
| In 2017 is er al jaren geen vervoer meer, maar de aansluiting is ook na renovatie van het Coenhavenemplacement en de aanleg van een fietspad behouden. Dat is toch een signaal dat iemand er nog toekomst in ziet.
| 14 oktober 2017 Het is bij Eggerding wel een enkelsporige aansluiting geworden, al heeft het oude wissel vreemd genoeg de renovatie overleefd, het ligt waarschijnlijk buiten het ProRailbeheergebied. Het spoor links is - zoals eerder gemeld - wel fraai vernieuwd. ProRail heeft zich beperkt tot het afsluiten van het opgebroken spoor met een sluitsein. Een tamelijk overbodige actie, omdat het spoor nog maar een meter doorloopt, maar het zal wel voorschrift zijn.
| 14 oktober 2017 Maar wat is toch de gedachte achter het plaatsen van sluitseinen bij de ingang van het ProRailgebied vanaf een kade waar al jarenlang geen trein meer gezien is, terwijl bovendien wel nog geïnvesteerd is in een modern overpad in het fietspad?
| 14 oktober 2017 Eggerding heeft ondertussen de ingang vernieuwd. Het spoor heeft een eigen, nieuwe poort gekregen. ook hier is dus de mogelijkheid van een herstart open gehouden. Het tweede spoor is opgebroken.
| Het rechter kadespoor is in principe nog te bereiken, de paaltjes zouden nog worden verplaatst. Op het vroegere tweede spoor is een gebouw geplaatst.
|
infra Kemira Eggerding II | 30juli 2009 Kemira Eggerding II, de zesde aansluiting, heeft het veld geruimd. De installaties, die op een foto hierboven nog te zien waren, zijn verwijderd, de loodsen en daarmee de meeste sporen op het bedrijf zijn ten behoeve van de tweede Coentunnel afgebroken. Installatiebureau Van Hoek heeft zich er nu gevestigd. Spoorvervoer op de dubbele aansluiting was er al meer dan tien jaar niet meer; in 1997 stopte de aanvoer van mineralen in bollen- en silowagens.
| 04 november 2009 Het gras is gemaaid, tot aan de poort ziet het spoor er nu wel redelijk uit, maar daarachter...
| 04 november 2009 ... is het geblokkeerd en dicht gegroeid.
| 04 juni 2012 Het aansluiting van Kemira op het emplacement is ondertussen onderbroken; het overpad in het fietspad is verwijderd. De hoop op herstart van het spoorvervoer is vervlogen.
| 11 februari 2015 Op het emplacement ligt de dubbelsporige aansluiting van Kemira er nog bij in oude staat. In de verte de graanwagens voor Igma dat een tijdelijke opleving kent.
| 26 april 2017 Aha, er is iets veranderd, er is een sluitsein geplaatst. Er mag geen trein meer van het opgebroken spoor naar het emplacement rijden... De treindienstleiding kan nog steeds gebeld worden...
| 26 april 2017 Er zou inderdaad nog net een wagen op passen.
| 14 oktober 2017 De laatste herinnering aan de tweede aansluiting van Eggerding is bij de renovatie in juni 2017 weggevaagd. Het afgekapte spoor is zeer recentelijk uit zijn lijden verlost.
|
infra Europoint / Eurotank Amsterdam (ETA) | 28 december 2005 Onder de A10 door loopt een spoor naar nog twee aansluitingen, naar rechts richting Petroleumhavenweg en naar links richting Jan van Riebeeckhavenweg, waar Europoint, tegenwoordig Eurotank Amsterdam BV, zich bevindt.
| 28 december 2005 Voor de poort van Europoint vertakt het spoor zich. In 2005 werden hier regelmatig treinen met olie voor Avia in Zwitserland verstuurd.
| 29 juli 2009 Vier jaar later lijkt de aansluiting door de uitdijende begroeiing steeds slechter toegankelijk. Toch werd in de herfst van dat jaar het olievervoer weer opgestart. Maar niet voor lang. De laatste trein bereikte ETA in 2013.
Lees verder: Europoint en Eurotank
| 2024 De infrastructuur evenals de laadinstallatie is nog steeds aanwezig. Port of Amsterdam meldde in 2023 dat Eurotank de ambitie had 'komend jaar' het vervoer van biofuels op te starten. We zien er met belangstelling naar uit. Ook het plan om de aansluiting na de sluiting van het Coenhavenemplacement te laten bestaan door een nieuwe spoorlijn aan de westzijde van het A10-talud aan te leggen naar het emplacement Westhaven is een mooie ambitie.
|
infra De Humber / Vopak FinCo-Alkion | 18 mei 2016 De Petroleumhaven loopt rond, zo ook de rails. Van alle spoortracés in het Westhavengebied is dat rond de Petroleumhaven het oudste (1888). Naar rechts ligt het aanvoerspoor vanaf de Coenhaven, naar achter een lijn naar het vroegere Amatex. Linksaf gaat het naar Vopak/Alkion. Terwijl er hier al vele jaren geen trein meer gezien is, is de staat van onderhoud perfect.
| 4 januari 2019 Hetzelfde wissel de andere kant op. De jaren zijn verstreken, het spoor blijft ongerept liggen. Wel is er een 'uitzichtpunt' (het oranje kunstwerk) gecreëerd.
| 28 december 2005 Het uithaalspoor, eindigt in een stootjuk. In het verleden (tot 1993) liep het spoor van hier door naar Amatex (dat nu deel uitmaakt van Eurotank).
| 4 januari 2019 We kijken hier richting Coenhaven. Naar links ligt de eerdergenoemde aansluiting naar FinCo-Alkion, voorheen Vopak en De Humber. Ooit werd daar creosootolie en stookolie verladen.
| 18 mei 2016 Waar de betrokkenheid van ProRail ophoudt, is het iets anders gesteld met het onderhoud.
| 4 januari 2019 ProRail is op deze locatie nog actief geweest tussen 2016 en 2019. Er is een sluitsein geplaatst. Heel bijzonder, want het verbiedt treinen afkomstig van de overwoekerde lijn van FinCo-Alkion (waar al meer dan 10 jaar geen trein meer komt) het uithaalspoor op te rijden. Overdreven?
| 28 december 2005 In 2005 werd er bij De Humber terminal nog wel eens een ketelwagentje gelost of geladen. Hoogtijdagen voor deze aansluiting lagen rond 2003, waarschijnlijk in 2007 werd de laatste wagen opgehaald. De terminal werd in 2013 verkocht aan FinCo-Alkion, dat geen spoorvervoer opgestart heeft.
| 18 mei 2016 Kennelijk kan FinCo-Alkion nog geen afstand doen, want op het terrein van het bedrijf lijkt de laad-/losplaats nog intact.
| 2024 Kort voor 2024 is deze laadplaats vervangen door een laag asfalt. Toch zegt het bedrijf de mogelijkheid van spoorvervoer te willen open houden. Bijzonder is dat pas enkele jaren daarvoor het spoor in de boog naar Alkion volledig vernieuwd is.
|
|