Historie railvervoer Noordwijkerhout
Begin jaren zeventig van de vorige eeuw nam het railvervoer van, zoals het destijds genoemd werd “stadsvuil” toe. Den Helder, Deventer, Meppel, Apeldoorn en Noordwijkerhout kwamen er bij. De eerste drie zijn al geruime tijd ter ziele, Noordwijkerhout houdt stand.
Sinds de opening in 1931 van de VAM in Wijster (zie aldaar), is er alleen uit Zuid-Holland afvalvervoer per rail geweest vanuit Den Haag, Zandvoort, Schiedam, Den Haag Binckhorst, Delft, Leiden en Noordwijkerhout. Alleen de laatste is nog actief.
Het Vuilafvoerbedrijf Duin- en Bollenstreek (VAB) nam in oktober 1973 een overlaadstation in gebruik in Noordwijkerhout, tussen Lisse en Voorhout. Het bedrijf werd gevestigd op de plaats van het in 1942 gesloten en in 1960 afgebroken station Noordwijkerhout (geopend in 1842 onder de naam station Piet Gijzenbrug)
Voor het verplaatsen van de wagens was er bij de VAB een lierinstallatie (lees hier meer) beschikbaar. Bij de uitbreiding van het station in 1995 werd ook een accuvoertuig aangeschaft, een Windhoff rangeerrobot (Tele-Trac 70 AEM uit 1994). Het overlaadstation kent twee stortbunkers: een voor gft en een voor restafval.
Aanvankelijk werden de bekende groene VAM-kantelwagens gebruikt, die voor Noordwijkerhout in 1997 vervangen werden door groene ACTS-containers, die op hun beurt in begin jaren 2000 de kleur van Essent-rood kregen, en later donkerblauw.
In de jaren negentig werden de wagens van Noordwijkerhout met een NS-dieselloc naar Haarlem Goederen gebracht en van daar met een 1600 E-loc via Amersfoort naar Wijster. Onderweg werden de afvalwagens van Zwolle Katwolde aangehaakt.
In RM184 (mei 2001) staat een foto van een afvaltrein in Noordwijkerhout met ongeveer 15 wagens à drie containers, maar dat werd snel minder. In 2004 kwam de toen meestal negen wagens tellende trein in de ochtend aan en vertrok weer aan het eind van de middag. De loc verrichtte ondertussen werkzaamheden in Amsterdam.
In haar nadagen probeerde Railion het afvalvervoer efficiënter te maken door het te combineren met sternettreinen (dienstvervoer). Zo pikte de sternettrein uit Feijenoord en Leidschendam de afvalwagens in Noordwijkerhout op en leverde ze met dienstwagens van Haarlem Goederen en Watergraafsmeer af in Amersfoort, vanwaar ze naar Wijster doorgevoerd werden.
Op 4 augustus 2008 nam ACTS het afvalvervoer in Noordwijkerhout over van Railion, de wagens gingen in het begin weer separaat naar Wijster. Vanaf januari 2009 werd de afvaltrein uit Noordwijkerhout gecombineerd met die uit Crailoo. Hij nam de route over Amersfoort en Zwolle. De wagenset bereikte Noordwijkerhout om 7:31 uur en vertrok om 16:26. De ACTS-loc pauzeerde in de tussentijd op een kopspoortje. In januari 2011 ging ACTS op in HUSA Transportation.
Per 1 juli 2011 nam Locon een groot deel van het afvalvervoer in het land over, ook de bediening van Noordwijkerhout. Ook de Locon-loc hield aanvankelijk een lange siësta in Noordwijkerhout. In 2011 vertrokken er nog gemiddeld vier wagens per dag. De terugloop had alles te maken met het besluit alleen nog maar huisvuil naar Wijster te sturen en het gft-afval (per vrachtauto) naar de AVR in Botlek.
De wagens van Noordwijkerhout, Crailoo en Apeldoorn werden al snel (januari 2014) gecombineerd tot één trein die via Deventer (kopmaken) en Zwolle (kopmaken) naar Wijster liep. Voor Noordwijkerhout kwam er een dubbele wagenset, zodat volstaan kon worden met één bediening voor de aan-/afvoertrein en de loc niet meer hoefde te wachten.
Op de heenweg naar Noordwijkerhout reed (en rijdt nog steeds) de trein bij gebrek aan een wisselverbinding en de een mogelijkheid vanaf Lisse het linkerspoor te berijden, eerst naar Leiden, waar de loc omloopt, en dan terug tot voorbij het aansluitwissel, een handwissel, naar de VAB, dat eerst (samen met een tweede wissel), zodra hij wordt vrijgegeven door de treindienstleider, moet worden ontgrendeld, voordat de trein terug gestoken kan worden naar het laadspoor. Bij vertrek moeten snel na de passage van een personentrein beide wissels opnieuw ontgrendeld worden en na vertrek weer vergrendeld, terwijl de trein tergend langzaam de drukke overweg oversteekt en de machinist er achteraan wandelt vóór de overwegbomen naar boven gaan, waarschijnlijk niet geheel tot welbevinden van de chauffeurs in de lange avondspitsfile. Door al het omlopen en doordat er verschillende locomotieven bij betrokken zijn is deze afvaltrein waarschijnlijk de meest bewerkelijke van het land. (zie dienstregeling)
De meeste afvaltreinen zoals die uit Haanrade en Maastricht (Limburg) en Acht en Tilburg (Brabant) zijn ondertussen al vervallen. Noordwijkerhout wordt in december 2015 nog steeds bediend, maar het gemiddelde aanbod is al teruggelopen tot drie wagens per dag. Of dit nog toekomst heeft? Het is wel te hopen. In een periode waarin een grote klimaatconferentie besluiten neemt over CO 2-uitstootreductie kan het toch niet zo zijn dat deze trein vervangen wordt door weer extra vrachtauto’s op de autowegen?