R A I L G O E D . N E T                          

Railgoederenvervoer in en om Nederland                                        


Born Bezoeken

Born verdienstelijk 

Born lijkt last te hebben van de varkenscyclus: vijf jaar op, vijf jaar af. Waren de berichten over Born de laatste tijd vooral somber, tijdens een bezoek aan Born meen ik te mogen constateren dat het tij gekeerd is. Of dat ook structureel is? Wat wel structureel is, en u leest mijn laatste verslagen er maar eens op na: het weer is onverminderd slecht. Ook op 28 april 2008 valt de regen met bakken uit de hemel. Pas bij het aanbreken van de avond breekt de zon door. Gelukkig is er op spoorweggebied veel interessants te zien. Het plan was heel Zuid-Limburg in twee dagen “te doen”, maar alleen Born al vergt een flink deel van de geplande tijd.  

 

Maandag 28 april 2008

Ik arriveer te voeg voor de aanvoertrein en dat biedt me de mogelijkheid een oriënterende ronde door het gebied te maken. Het industriegebied van Born, dat overigens dichter bij het dorp Buchten dan bij Born ligt, is zeer uitgestrekt; het spoor is verschillende kilometers lang. Bij Langen staat een drietal schuifwandwagens en bij Lommaert een reeks geloste platte wagens. En, jawel, bij de sinds enige jaren uitgebluste railterminal is weer beweging: container-draagwagens worden met rode K-line containers beladen, een loc van Rurtalbahn kijkt toe. 

 

Aanvoer
Een half uur te laat, om 11.13 betreedt loc 6480 met maar liefst 22 wagens aan de haak het strijdperk, een uitgestrekt emplacement dat in feite uit twee emplacementjes achter elkaar bestaat, het oostelijke telt 4 sporen, het andere telt 3 sporen. (zie: sporenplan). Aan de zijkant ligt een apart raccordement van twee sporen naar de auto-importeur Broekman en verderop naar een vijftal reeds tijden ongebruikte voormalige kolensporen aan een eveneens ongebruikte kade. Op het terrein van Broekman kan een trein pas weer terecht als een groot aantal op het straatspoor uitgestalde auto’s wordt verplaatst.

Voor de machinist – hij heeft geen rangeerder mee gekregen – wordt dit een dag van ongemakken, in de eerste plaats doordat de man de hele dag in de stromende regen loopt of onbeschut vooraan op de trein staat. Ook maakt Railion het hem niet makkelijk, de trein is namelijk bont aangeleverd en de wagens moeten eerst voor de drie klanten worden uitgerangeerd.

De 6480 loopt binnen op spoor twee (vanaf het noorden geteld). De volgorde van aankomst is: 5 wagens voor Lommaert (a1), 1x Langen (b1), 1x railterminal (c), 4x Lommaert (a2), 1x Langen (b2), 10x Lommaert (a3). Het uitrangeren kost ruim drie kwartier; het is vanaf de brug over het emplacement goed te volgen en te filmen. Het resultaat van het rangeerwerk is de volgende opstelling: van voor naar achter op spoor 1 de rangeerdelen a3+a2+a1 en op spoor 3 de delen c+b1+b2. Voor wie het wil natellen: dit kost 20 rangeerbewegingen!
Het gaat om 19 wagens met staalprofielen uit Luxemburg voor Lommaert; er worden weliswaar al zeer lange platte wagens gebruikt (CFL - Rbkks -25 meter), maar omdat sommige profielen nog enkele meters langer zijn, zijn aan beide zijden schutwagens (CFL-Klmmps) gesteld. Van de 19 wagens zijn er 7 lege twee-assige schutwagens. Er is een platte wagen voor de railterminal met twee opengewerkte containers waarop met knelbanden een gele cilinder is vastgezet (UNcode 3394) voor de RTB (rail terminal Born); professioneel doet het niet aan maar het schijnt te werken en ik mag van geluk spreken dat deze wagen er vandaag bij zit; hij schijnt ongeveer 1x per maand aangevoerd te worden. Tenslotte zijn er nog twee dichte wagens (DB - Habbins) voor Langen. 

Railterminal
Zodra het rangeerwerk aan kant is, maakt de machinist tempo: met het ene containerwagentje tuft hij rond 12:00 h de lange stamlijn op richting de ooit zo drukke railterminal, daarbij de aansluitingen passerend van Enerco, Lange en Lommaert, en verderop die van QEK waar de sporen er niet onbereden uitzien maar waar vandaag geen activiteit te bespeuren valt. Het is de vraag of QEK er nog wel zit; de loods ziet er levenloos uit. Bij de RTB wordt onze machinist met zijn tweede probleem geconfronteerd; hij wordt geacht om te lopen, zelfs voor die ene kar die hij gebracht heeft, maar door de drukte rond de Rurtalbahntrein (de zwarte V152 een G1206 van MRCE) is er maar één spoor beschikbaar. Het kost overleg en tijd en uiteindelijk wordt de wagen ter plekke gelost en moet het rangeerdeel (één lege platte wagen) geduwd terug. Normaal zou de loc kunnen terugsteken naar Lommaert, maar nu moet de geduwde wagen eerst helemaal naar het emplacement gebracht. En het blijft regenen. Om de wagen later mee naar Sittard te kunnen meenemen, zal de loc dan ook nog een keer extra moeten omlopen. En dat allemaal omdat RTB Railion niet erg behulpzaam is. Het is natuurlijk prachtig voor een spotter, maar erg winstgevend kan dit vervoer niet zijn. Al met al kost het afleveren van deze twee kleine cilinders ongeveer een uur. 

Lommaert
Het is inmiddels 13:15 uur als loc 6480 los terugkeert om de lege wagens van Lommaert uit te halen, maar (ook) hier treedt een vervelende vertraging op. Het spoor loopt dwars over het terrein dat Lange gebruikt om trucks te laden en te lossen. Een oplegger staat op het spoor en natuurlijk is de chauffeur niet te vinden. Bovendien blijken de schuifwandwagens van Lange tot in het wissel te zijn verplaatst (of teruggelopen), waardoor de toegang tot Lommaert versperd is. Pas na geruime tijd is de oplossing gevonden: een klein heftruckje mag als alternatief tractievoertuig twee grote Habbins enkele meters verplaatsen; het gaat met moeite en met slippende banden. Dan is niet duidelijk hoe het straatwissel staat: het is door de hevige buien onder water komen te staan. Met een koevoet gaat de machinist op zoek naar de wisseltongen en tracht ze in de juiste stand te zetten. Met uiterste zorgvuldigheid laat hij de loc vervolgens over het wissel lopen; het gaat goed (13:35 h). Zes lege wagens staan klaar voor de poort van Lommaert. Wie denkt dat de terugtocht naar het emplacement een sinecure is, heeft het mis. Er is al weer een chauffeur op het idee gekomen het spoor als parkeerplaats te gebruiken. Als de 6480 het raccordement uiteindelijk verlaat, is, nadat de hele sleep ten gevolge van het losschieten van een koppeling in de remleiding ook nog eens een noodstop heeft gemaakt, er alweer een half uur verstreken. Op het emplacement moet hij dan de lege wagens afhaken, omlopen en de vracht volle wagens naar Lommaert opduwen.


Het duurt drie kwartier voor de het rangeerdeel zich opnieuw meldt aan de poorten van dit staalbedrijf met de 19 volle wagens (14:38 h). Nu staan er geen vrachtauto’s in de weg, maar doet zich een nieuwe kwestie voor: de trein is te lang voor de sporen van Lommaert; er liggen weliswaar twee (kop-)sporen, maar omdat een omloopspoor ontbreekt kan de eigen loc niet meer dan de sleep naar een spoor trekken. Na wat overleg blaast de machinist met ongeveer zeven volle wagens tenslotte onverrichterzake de aftocht; ze zullen op het westelijke emplacement overnachten. Een medewerker van het staalbedrijf kijkt op zijn horloge, vandaag kan er niet meer gelost worden, om vier uur sluit de tent; “Normaal komen ze rond 11 uur”, merkt hij nog op. Het is dan al 15 uur geweest (terwijl in de dienstregeling de terugtocht naar Sittard op 13:50 gepland staat – en we weten uit de bladen dat de trein meestal eerder terugkeert). De volle wagens worden wel nog door de voorhistorische industrieloc nr. 3591 (Vimo Belgium – 1957) van Lommaert binnen de poort getrokken. 

Langen
Bij Langen gebeurt er vandaag niets; er worden geen wagens uitgehaald noch bijgeplaatst. Wel is het een komen en gaan van trucks, waaronder veel vrachtwagens van Rockwool (vervangen deze het spoorvervoer dat jaren geleden in Herckenbosch plaats vond?) Een twee-assige Hbbillns en twee vier-assige Habbins blijven, nadat ze door de heftruck teruggeduwd zijn, rustig midden op straat achter. De twee schuifwandwagens van de aanvoertrein van vandaag wachten moederziel alleen op het oostelijke deel van het emplacement op hun kans. Ook zij zullen er de volgende trek moeten afwachten. 



Dag 2 29 april 2008

Op dinsdag ben ik er weer, niet al te vroeg, het aankomsttijdstip van de buurtgoederentrein van gisteren indachtig. In tegenstelling tot gisteren blijft het droog en gunt de zon ons tussen de wolken door wat warmte. Vandaag is echter de trein wel stipt (10:27) en heb ik ternauwernood de kans even voor Born een foto te maken van de loc die vandaag de klus mag klaren: 6447. De aanvoer bestaat slechts uit zes wagens staalprofielen. (H-balken). 

Lommaert en Langen
De vracht blijft achter op het westelijk emplacement naast de staalwagens die er overnacht hebben. Loc 6447 rolt direct door naar Lommaert, waar het losproces in de ochtend nog niet goed op gang gekomen is. Slechts 7 wagens (uit Wasserbillig en Bettemburg in Luxemburg) zijn leeg en kunnen mee terug, de rest blijft binnen de poort. Ook de drie wagens van Lange (uit Kornwestheim bij Stuttgart) zijn inmiddels gelost en worden direct achter de loc meegenomen naar het emplacement. De loc loopt om en plaatst de Langen- en Lommaertwagens (uit de aanvoertrein van de vorige dag) die hier op verschillende sporen hebben overnacht tegen elkaar en brengt ze om 12:00 uur geduwd naar de kopsporen van beide bedrijven. De aanvoer van vandaag blijft op het emplacement achter.  

Enerco
Inmiddels is loc 6450 ten tonele verschenen; het is uitkijken geblazen want beide locs maken gebruik van dezelfde stamlijn. Hij trekt door naar het met bergen kolen gevulde terrein van de kolenboer Enerco. Nog lang niet alle in de ochtend geplaatste open wagens (D - Eanos van Nacco met stamplaats Paris La Chapelle) zijn beladen; Railion bespoedigt het proces door de wagens aan te haken en de loc stapsgewijs de sleep wagens vooruit te laten trekken, zodat de grote kraan niet steeds verreden hoeft te worden. Een ouderwetse en kostbare procedure die de grote kolen- en ertsverladers in de Westhaven en de Maasvlakte al tijden hebben verlaten. 

Afvoer
Het gaat maar net goed. Loc 6447 komt terug van de stamlijn als de 6450 – telegrafisch gestuurd vanaf de laadplek enkele honderden meters verderop - dus zonder machinist op de bok - de kolenwagens al zover uitgehaald heeft, dat hij bijna het aansluitwissel heeft bereikt. De 6447 kan er nog net voorbij, rijdt het emplacement op en loopt opnieuw om om de eerder achtergelaten geloste wagens aan te haken. De aanvoer van vandaag zal enkele dagen moeten wachten, er volgen immers wat feestdagen. De machinist rijdt naar de oostelijke ingang en wacht op toestemming voor vertrek naar Sittard, maar ondertussen is ook de kolentrein op het emplacement verschenen. Broederlijk naast elkaar trekken beide treinen langzaam op richting de uitgang, als in een race, die de 6447 wint; hij mag als eerste vertrekken, rond 13:20, een half uur vóór het in de dienstregeling geplande vertrek.  

Slot
Met zes aansluitingen waarvan er vier actief zijn, een groot emplacement en drie locs kent Born een alleszins verdienstelijk vervoer. Per week verschijnen hier 5 buurtgoederentreinen, 2 kolentreinen en 4 containershuttles, toch 11 treinen per week.  


Born 20 maart 2019

Om 9:32 trekt de buurtgoederentrein onder de verkeersbrug over het emplacement door; net te laat ben ik om er een goede foto van te maken. Daarna vang ik de DBC 6411 op aan het oosteinde van het emplacement Born. De wagens komen van Arcelor Profil Luxembourg S.A. vanaf 'site de Esch/Belval, Esch-sur-Alzette' naar Arcelormittal Staalhandel BV te Born. De wagens hebben als standplaats Gare Bettembourg en zijn in beheer van van CFL cargo S.A. Terminal Intermodal L-3434 Dudelange. De 6411 verlaat Born met vijf rongen- en een schutwagen(s) om 10:03. De wagens zullen op het emplacement van Chemelot in Geleen in een uc-trein gerangeerd worden.

IRP (Independent Rail Partner) 2213 trekt ondertussen een rij van 20 wagens Eanos door de laadplaats van Enerco waar een shovel de wagens belaadt. IRP rijdt in opdracht van Captrain. We moeten eindeloos wachten voor hij beladen is. Dat beladen is nauwelijks te zien omdat het plaats vindt helemaal achteraan op het havenspoor. Om 14:30 rijdt hij uiteindelijk langzaam de weegbrug over. Dat duurt ongeveer een kwartier. Hij gaat naar Sittard en zal via Venlo naar Keulen  geleid worden.
Toen Captain deze trein nog zelf reed (tot februari 2019) werd hij in  Sittard gecombineerd met de ketelwagentrein van Chemelot in Geleen naar Whoippy en later in de middag naar Bressoux gereden, waar een andere vervoerder de trein overnam. De kolen zijn bestemd voor Ferropem in Anglefort in Frankrijk of voor andere vestigingen van deze siliciumfabrikant.

De wachttijd gebruik ik om de omgeving te bekijken. Je kunt om de Overlaadhaven heen lopen en dan een foto maken van de kolentrein bij Enerco. Weliswaar niet meer in gebruik, maar op de landtong tussen het Julianakanaal en de Overlaadhaven liggen nog twee lange sporen, een relict van de vroegere kolenoverslag.

Bij Broekman en Koopman zijn de spooraansluitingen nog aanwezig, al worden ze niet meer gebruikt. Er is in Born ruimte genoeg om lange autotreinen te ontvangen. Misschien gaat Nedcar nog auto’s op de trein zetten bij een van beide bedrijven.

Het spoor naar ArcelorMittal ligt er goed bij; er staan ook weer wat wagens met staalprofielen voor de poort.


Het meest opmerkelijke is de renovatie van de vroegere railterminal, al jaren buiten gebruik. Ongeveer de helft van de oude terminal is omgevormd tot een grote losplaats met twee nieuw gelegde sporen. Volgens een voorbijganger voor noodgevallen zoals hoog water. In elk geval nog niet afgeschreven, dat biedt perspectief.